To 4-4-2 στο σύγχρονο ποδόσφαιρο. Ανάλυση (μέρος Α)

Κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας του 3-5-2  στην αρένα του ποδοσφαίρου, το  4-4-2 ήταν ο μόνος ανταγωνιστής του. Ο Arrigo Sacchi της Μιλαν έφερε μια νέα έκδοση του  4-4-2 στον κόσμο του ποδοσφαίρου στα τέλη της δεκαετίας του '80. Η πρώτη μετάβαση από το 3-5-2 στο 4-4-2 ξεκίνησε μετά το Euro 92. Πολλές ομάδες στη Serie A της Ιταλίας άρχισαν να χρησιμοποιούν το σύγχρονο σύστημα 4-4-2 όπως έκανε και η Ιταλική Εθνική Ομάδα την ίδια στιγμή.
Μετά το Μουντιάλ 94, το σύγχρονο 4-4-2 κυριάρχησε στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο. Διαφορετικές παραλλαγές του έχουν χρησιμοποιηθεί μέχρι σήμερα  πολλές φορές, σύμφωνα με τις στρατηγικές και τους παίκτες των ομάδων.
Πριν αναλύσουμε θεωρητικά το 4-4-2, ας στρέψουμε την προσοχή μας σε ένα βασικό χαρακτηριστικό του ποδοσφαίρου, δηλαδή το χώρου που τοποθετείται και κινείται η κάθε ομάδα.
Όπως απεικονίζεται στο σχήμα 1, ένα γήπεδο ποδοσφαίρου διαιρείται σε 3 τμήματα σε πλάτος, και 3 διαφορετικά μέρη σε μήκος όπως φαίνεται στο σχήμα 2.

 
                                   

Στο σχήμα 1, το αμυντικό 1/3 είναι το πιο σημαντικό μέρος στην άμυνα. Όλες οι αμυντικές αρχές θα πρέπει να εφαρμοστούν σε αυτόν τον τομέα. Το μεσαίο 1/3 είναι η περιοχή, στην οποία είναι εγκατεστημένοι οι ακρογωνιαίοι λίθοι της επίθεσης. Εδώ οι μέσοι πρέπει να παρέχουν επιθετική κάλυψη για την υπεράσπιση των γραμμών.  Το επιθετικό 1/3 είναι το μέρος στο οποίο μια ομάδα μπορεί να εφαρμόσει όλες τις επιθετικές της αρετές.

 Στο δεύτερο σκίτσο, το γήπεδο χωρίζεται σε 3 σημεία.Στο κεντρικό 1/3 και στα 2 πλαϊνά. Το κεντρικό 1/3 είναι ο χώρος που πρέπει πρώτος να καλυφθεί από τους αμυνόμενους. Τα πλαϊνά τμήματα περνάνε σε δεύτερο ρόλο.Στο επιθετικό κομμάτι τα πλαϊνά τμήματα χρησιμοποιούνται για να δημιουργήσουν ρωγμές στους αντίπαλους που υπερασπίζονται το κεντρικό 1/3.
Αν ενώσουμε τα 2 σκίτσα θα προκύψει ένα καινούριο το οποίο περιλαμβάνει 9 ίσα μεταξύ τους τετράγωνα.

Θεωρητικά η βάση του 4-4-2 βασίζεται στον πίνακα 3 με τις 9 ζώνες όπως είδαμε παραπάνω. Η προσπάθεια έγινε για να καλυφθούν αμυντικά οι χώροι που έμεναν ακάλυπτοι από το 3-5-2,ενώ στο επιθετικό κομμάτι για να μπορεί να υποστηριχθεί καλύτερα η επίθεσή μας. Όπως μπορεί να φανεί στα επόμενα σχήματα, το κλασσικό 4-4-2 καλύπτει περισσότερες ζώνες από 3-5-2.

Ανάλυση της κάθε γραμμής

Βλέπουμε δηλαδή ότι στο 3-5-2 καλύπτουμε 5 χώρους ενώ στο 4-4-2 καλύπτουμε 7 χώρους.Ας στρέψουμε την προσοχή μας στο κλασσικό 4-4-2. Όπως μπορεί να φανεί στο σχήμα , τρεις γραμμές μπορούν να διακριθούν στο σχηματισμό. Τα καθήκοντα κάθε γραμμής είναι δύο ειδών, την άμυνα και την επίθεση.

Αμυντικοί: Υπάρχουν 2 ειδών αμυντικοί. Οι πλάγιοι και οι κεντρικοί.

Πλάγιοι αμυντικοί: στην επίθεση τα καθήκοντά τους είναι να πάνε μέχρι το αντίπαλο 1/3, ενώ στην άμυνα είναι να γυρίσουν γρήγορα στην θέση τους, όπως ορίζουν και οι αρχές του ποδοσφαίρου για την άμυνα.

Το πράσινο βελάκι δείχνει την κίνηση προς το αντίπαλο 1/3, ενώ το λευκό την συσπείρωση στην άμυνα.

Κεντρικοί αμυντικοί:είναι οι πρώτοι που επιτίθενται σε μια ομάδα.Προηγουμένως, οι πιο σημαντικοί παίκτες στην επίθεση ήταν οι μέσοι που δημιούργησαν οποιαδήποτε επιθετική κίνηση. Τώρα, λόγω έλλειψης χώρου και χρόνου στη μεσαία γραμμή, οι αμυντικοί θεωρούνται ως ένα βασικό στοιχείο για τη δημιουργία επιθέσεων. Οι κεντρικοί επιθετικοί έχουν πιο σημαντικό ρόλο από τους πλάγιους, οι οποίοι απλά συμμετέχουν. Οι κεντρικοί αμυντικοί είναι αυτοί που καθορίζουν τον τρόπο επίθεσης. 

Οι κεντρικοί αμυντικοί προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν το πλάτος του γηπέδου για να αρχίσουν μια επίθεση. Το πράσινο βελάκι δείχνει την κίνησή τους αυτή.

Στα αμυντικά τους καθήκοντα η κίνηση τους μπορεί να διαφέρει, ανάλογα με το αν παίζουν στην ευθεία ή με βάθος.

Όταν παίζουν στην ευθεία κλείνουν στο χώρο όπως φαίνεται στο παραπάνω σχήμα, ενώ όταν παίζουν με βάθος, ο ένας κινείται προς τον επιθετικό και ο άλλος τον καλύπτει, όπως βλέπουμε στο πιο κάτω σχήμα.

Θα ακολουθήσει και επόμενη ανάρτηση με ανάλυση των κεντρικών και των επιθετικών παιχτών, καθώς και την εξέλιξη του 4-4-2 στο σύγχρονο ποδόσφαιρο.